Post Reply

De Leye: oorsprong en betekenis

Voor een gedetailleerd overzicht, zie : 'Hulpwetenschappen' in het klembord.
bartschelstraete
bartschelstraete
Posts: 42
Hallo,

Ik ben op zoek naar de betekenis van de familienaam van mijn moederskant: De Leye. Hoelang bestaat deze familienaam al en zijn er varianten in schrijfwijze die, op de een of andere manier, verwantschap hebben met elkaar?
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Posts: 2598
Entry mode: Graphic
Browsing: Graphic
View their family tree
We kunnen niet achterhalen van waar jouw jongste DE LEYE's zijn
en de oudere staan nog niet op je Geneanet-publicatie (of werden nog niet gevonden).
Vrijblijvend vraagje om te kunnen meedenken :
van welke streek komen je tot nu toe oudst gevonden De Leye's?

Vaststelling op basis van GNN-stambomen :
de oudste DE LEYE's (17de eeuw) woonden bijna allemaal in West-Vlaanderen
en de oudere naamvorm de Lije werd toen ook geregistreerd.

Zeker eens op verkenning gaan op de mega database van het Brugse Rijksarchief,
zelfs als je niet zoekt naar Westvlaamse voorouders : https://www.vrijwilligersrab.be/nl/node/66 (surfen via bovenbalk),
zo het huwelijk van Ghislenus Delije & Catharina Tratsaert te Langemark op 08.04.1613
en de oudste De Leye boreling te Brugge :
Sigerius (Zeger) fs Guilielmus Deleye & Catharina Degrootte, °Brugge, 23.03.1615 (al dan niet aan elkaar geschreven!).

Hoe lang een familienaam al bestaat is meestal niet te achterhalen;
soms wel wanneer de eerste keer de naam opduikt na te zijn vervormd.
Zo 'ontstaan' in mijn stamboom Boerjan, Parton, De Leyn en mijn naam Pittery pas na 1650,
want foutieve registraties van de Franse namen Bruan, Berton, Du Laign (zijrivier van de Rône) en Pitry...

In zijn meesterwerk : "Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk"
vermeldt taalkundige dr. Frans De Brabandere de naam als dusdanig niet,
maar wel DELY(E) > DELI(E), DE LYS(SE) en, vooral Deli(e), Dely(e), Delij, Del(e)hy, Delhij, Delly
Het zou kunnen afgeleid zijn van het Latijnse delicatus en betekent dan zwak, tenger
(met nadruk op : zou kunnen!).

Zelf dacht ik aan : afkomstig van rond de stroom de Leie (Fr. la Lys),
maar bij de varianten staat dan steeds een slot -s. Meer dan waarschijnlijk dus geen 'stroomnaam'.

>>> Altijd interessant om iemand anders aan het woord te horen!
bartschelstraete
bartschelstraete
Posts: 42
Informatie naar de oorsprong van De Leye is moeilijk te vinden, in tegenstelling tot mijn vader's familienaam.

Mijn moeder, haar broers en zussen hebben allemaal de Gentse bakermat. Mijn grootvader langs mijn moederskant werd geboren in Geraardsbergen. Tot zover reikt de genealogische informatie.

Mijn vermoeden lag ook sterk tot de herleiding (aan de stroom) van de rivier de Leie, maar is het dus niet waarvoor dank voor deze verheldering. Ik begrijp dat er een sterke Franstalige afleiding is in de familienaam van mijn moeder en dat er in West-Vlaanderen voornamelijk De Leye's woonachtig zijn. Deze uitleg doet mij wel verder nadenken over een splitsecond gesprek met mijn grootouders, in het bijzijn van mijn moeder en enkele zussen/broers van haar dat mijn De Leye-overgrootouders zijn gemigreerd naar Oost-Vlaanderen. Nooit begrepen vanwaar ze dan precies kwamen, al is er nu wel een geografische logica en de West-Vlaamse feitelijke vaststellingen.
bartschelstraete
bartschelstraete
Posts: 42
Ik was onlangs dit tegengekomen: https://www.dicio.com.br/laje/. Een Nederlandstalige variant is er niet, of moeilijk te vinden - hoewel ik blijf zoeken. Een kennis van me is Portugees en ik vroeg om verduidelijking De Leye is 'een grote, platte steen: een soort steen op de vloer (of op de grond). Gelijkend aan een dakpan, maar dan groter'. Obrigado C.J.H. Pratt
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Posts: 2598
Entry mode: Graphic
Browsing: Graphic
View their family tree
Bart, heb je de aantekeningen bij Petrus De Leye, ca.1620-Viane (!),14.01.1665
op de stamboom van MDR al gelezen met de naamvarianten Lehaye en Lahaye?
https://gw.geneanet.org/deruyvermarc?n=de+leye&oc=8&p=petrus
En, bij zijn zoon Joannes (ca.1642) staat ook nog de naamvariant Delaheyé;
bij zijn jongere zoon Nicasius (1653) staat dan weer LeGai!
Heb zelf geen aktes opgevraagd, maar check eens zijn oudere geïndexeerd DE LEYE's
of contacteer MDR eens (overigens met uitnodiging daarvoor op zijn openingsblad).
Enkel afgaande op deze info zou ik het ontstaan van de familienaam DE LEYE
eerder situeren in Franstalig België of misschien zelfs in Frankrijk.
Als dat zo zou zijn, denk ik dat je die Portugese (of eerder Spaanse?) denkpiste kan laten vallen.

PS - In 2015 iets over die fameuze spaansklinkende familienamen opgezocht, zie :
https://nl.geneanet.org/forum/viewtopic.php?f=6&t=511585 (reactie van 26 maart)
(De topicstarter vond uiteindelijk zijn R-patriarch in Nederland).

Het wordt nog boeiend! mvg, Greta
gorix
gorix
Posts: 9
Entry mode: Text
Browsing: Text
View their family tree
Nazaten van Hof ter Leye ...
mvg Rigo
greetjepittery
greetjepittery
Moderator
Posts: 2598
Entry mode: Graphic
Browsing: Graphic
View their family tree
Waar?? In welke provincie of streek?

Mogelijks de hoeve "Ter Leye" te Varsenare (Hogeweg, 5)?
Historisch leengoed langs de voormalige "Oudbrugghewech",
belangrijke middeleeuwse verbindingsweg tussen Oudenburg en Brugge.
Zie verder : https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/88865

Hier zien we wel dat - zoals meestal in Vlaanderen (maar niet in Nederland) -
de opeenvolgende families niet de naam dragen van de hoeve. Elders misschien wel...

Het woord leie is een keltisch woord voor waterloop;
in de 10de eeuw al vermeld als Legia (voor de rivier de Leie);
bij uitbreiding kan het dus gelijk welke hoeve of landgoed zijn die langs een waterloop lag.

mvg, Greta
gorix
gorix
Posts: 9
Entry mode: Text
Browsing: Text
View their family tree
Idd Greta
Nazaten van Hof ter Leye van Varsenare. 'Noord en Zuid over de Leye (Lieve)' was de naam van de watering van Blankenberge waaronder dit gebied kwam. De hoeve werd na deze inpoldering (ca1000) gebouwd dicht bij den Hooghen Dijck.
De 'van der Leye's' zijn er niet lang gebleven en zijn eerst in Brugge en daarna in verschillende gewesten terug opgedoken. Andere families hebben de hoeve idd na hen uitgebaat en die hebben niks met deze familienaam te maken.
Zo zie je nog maar eens dat auteurs van verklarende boeken van familienamen meestal gissen naar de herkomst van de families ...
'Mvg Rigo
peterlee
male
Posts: 139
Mijn achternaam is van der Lee, en een Lee is inderdaad een waterloop.
In Nederland zijn er een paar plaatsen aan te wijzen die van die naam afgeleid zijn.
Bijv. Leerdam, de dam in de Lee, een watertje dat daar inderdaad loopt. Je hebt daar een plaats "Het recht van ter Lede"
Ook in Zuid Holland komt er een Lee voor daar is een hele familietak die naar die afwatering genoemd zijn.
Op mijn website staat ook het nodige over die naam. zie:
http://www.lee-munnik.nl/Genealogie/index.html
wimdeleye
male
Posts: 1
beste Bart,

Mijn naam is Wim De Leye en ik ben woonachtig te Geraardsbergen. mijn gehele familie woont in deze streek. ik las dat jouw moeder hier ook roots heeft. in onze streek zijn er wel wart De Leye's. Mijn oom heeft onze naam eens getraceerd tot in Noord-Frankrijk ( tussen Parijs en Rouen ). blijkbaar zijn daar de eerste tekenen van wat later De leye zou worden. volgens hem zouden we toch afgeleid zijn van de rivier . ( De La Lys ). misschien dat dit je verder kan helpen.

Wim
Post Reply

Return to “Hulpwetenschappen, o.a. naam- en plaatskunde, dialecten, heraldiek”